Nga Federico Rampini – Corriere della Sera
Më 17 qershor 1885, një anije ankoroi në portin e Nju Jorkut me një ngarkesë të veçantë: pjesët e Statujës së Lirisë, një dhuratë monumentale nga Franca për Shtetet e Bashkuara, si simbol i miqësisë mes dy vendeve të para të revolucioneve demokratike moderne. Sot, 140 vjet më vonë, ky monument nuk është vetëm një vepër arti neoklasike nga Frédéric Auguste Bartholdi dhe Gustave Eiffel, por edhe një pasqyrë e tensioneve dhe kontradiktave historike të vetë Amerikës.
E frymëzuar nga perëndesha romake Libertas, me pishtarin e ngritur në njërën dorë dhe librin e Pavarësisë në tjetrën, statuja simbolizon lirinë dhe shpresën për një jetë të re. Ajo u bë stacioni i parë për miliona emigrantë që mbërritën në Nju Jork, shumica prej tyre të karantinuar në Ishullin Ellis. Për breza të tërë, pamja e saj ishte shenja se ëndrra amerikane ishte pranë — një vend ku drejtësia, barazia dhe mundësitë ishin të arritshme.
Por a është Amerika po aq besnike ndaj këtij premtimi sot?
Midis premtimit dhe realitetit
Në vitin 1903, një sonet i poetes Emma Lazarus u shtua në bazamentin e monumentit. Fjalët e saj – “Më jepni të lodhurit tuaj, të varfrit tuaj…” – u bënë një himn për emigrantët dhe për idenë e një Amerike për të gjithë. Megjithatë, historia e SHBA-së ka dëshmuar se përmbushja e këtij ideali ka qenë shpesh e pjesshme, e vonuar, apo edhe e mohuar.
Zinxhiri i thyer nën këmbën e majtë të statujës mund të simbolizojë fundin e skllavërisë pas Luftës Civile, por vetëm pas një shekulli afrikano-amerikanët fituan të drejtat civile të garantuara me ligj. Italianët dhe hebrenjtë u përballën me diskriminim të rëndë, ndërsa japonezët u internuan në kampe gjatë Luftës së Dytë Botërore. Vetë Franklin D. Roosevelt, presidenti më progresiv në historinë amerikane, zbatoi kufizime të forta ndaj emigracionit për të ruajtur një homogjenitet etnik.
Donald Trump dhe reflekset historike
Zonja e Lirisë është bërë gjithashtu një simbol i kundërshtisë ndaj politikave të ashpra të imigracionit, veçanërisht gjatë presidencës së Donald Trump. Por historia tregon se Trump nuk ishte përjashtim, por vazhdim i një qasjeje të gjatë bipartizane.
Demokrati Bill Clinton ndërtoi një segment të murit kufitar me Meksikën në vitin 1994. George W. Bush zgjeroi fortifikimet me mbështetje nga të dyja partitë. Edhe administrata Obama përdori ndarjen e fëmijëve nga prindërit emigrantë pa dokumente, një fakt që doli në dritë në mes të një skandali të madh gjatë mandatit të parë të Trump.
Pra, ndonëse Trump e bëri Murin një slogan politik, politikat e imigracionit të rrepta nuk janë të reja dhe nuk vijnë nga një kthesë e papritur.
Nga integrimi në ndasi
Shumë italo-amerikanë të brezit të dytë e të tretë, sot votues të Trump-it, tregojnë sesi prindërit e tyre i ndaluan të flisnin italisht për t’u integruar më mirë. Ndërsa sot, thonë ata, të sapoardhurit presin të priten në çdo gjuhë, me të drejta të garantuara që nga dita e parë. Ky perceptim për një ndryshim të thellë në kuptimin e përgjegjësisë qytetare i frikëson ata që janë rritur me vlera më konservatore të përfshirjes.
Zonja e Lirisë si pasqyrë e Amerikës
Historia e Statujës së Lirisë nuk është lineare dhe nuk mund të reduktohet në një ndarje mes të mirës dhe të keqes. Ajo është një reflektim i një shoqërie që ka luftuar vazhdimisht me identitetin, përgjegjësinë, racën dhe emigracionin. Prej 140 vitesh, ajo qëndron në hyrje të Nju Jorkut si një dëshmitare e betejës së përhershme midis idealit dhe realitetit.
Sot, kur përmendet edhe mundësia që Franca të kërkojë “dëmshpërblim” simbolik për dhuratën e saj, nuk është thjesht çështje diplomacie. Është një sinjal i qartë që bota e sheh Amerikën me më pak idealizëm dhe më shumë skepticizëm. Dhe kjo ndodh jo sepse e kaluara ishte më e pastër, por sepse kujtesa historike është më e plotë.
- I ndërtuar brenda një mali dhe i përforcuar kundër bombave që shkatërrojnë bunkerët, ç’dihet për centralin bërthamor Fordow të Iranit - 18/06/2025
- Berisha rrëfen ëndrrën e lënë përgjysmë: Doja të bëhesha shkrimtar, po kur lexova tregimin tim e lashë si muhabet - 18/06/2025
- Donald Trump i vetmuar përballë një udhëkryqi historik - 18/06/2025