Siguria nuk është thjesht një luks ose një rezultat i rastësishëm i avantazhit gjeografik. Është një aset kritik që tërheq investime dhe përfitime ekonomike. Megjithatë, siguria nuk është një monopol kulturor dhe as një dividend gjeografik. Asnjë kulturë apo rajon nuk është në thelb ‘të paqëndrueshme’. Siguria ose rreziku brenda kufijve të një kombi është rezultat kompleks i faktorëve dhe historive të ndërlikuara. Megjithatë, të vlerësosh është një çështje tjetër; dhe për ta bërë këtë, Indeksi Global i Paqes (GPI) prodhon renditje vjetore që gjykojnë çdo vend në një format të standardizuar.
Në thelb, Instituti për Ekonomi dhe Paqe prodhon GPI, i cili mat paqen në mbarë botën duke përdorur tre kategori kryesore: gjendjen e sigurisë dhe sigurisë shoqërore; fushëveprimi i mosmarrëveshjeve të brendshme ose ndërkombëtare; dhe niveli i përfshirjes ushtarake. Duke përpiluar këto të dhëna, GPI ofron një analizë gjithëpërfshirëse të sigurisë së 163 vendeve në mbarë botën. Për referencë, sa më i ulët të jetë rezultati, aq më i sigurt është vendi. Megjithatë, vlen të theksohet se përjashtime mund të ndodhin në këto renditje vjetore për shkak të shkaqeve të përkohshme të paqëndrueshmërisë.
Islanda – 1.107
Statusi i Islandës si vendi më i sigurt në botë i atribuohet disa faktorëve kyç që së bashku krijojnë një mjedis sigurie dhe qetësie. Si fillim, Islanda krenohet me një popullsi të ulët prej rreth 394,500 banorësh, duke lejuar një shoqëri të ngushtë ku lidhjet e komunitetit janë të forta. Kjo krijon një ndjenjë përkatësie dhe kujdesi reciprok, duke reduktuar gjasat e konflikteve dhe krimit të dhunshëm.
Së dyti, peizazhi politik i Islandës përcaktohet nga një shkallë e lartë stabiliteti, transparence dhe qeverisjeje demokratike. Indeksi i perceptimit të korrupsionit e rendit vazhdimisht Islandën ndër vendet më pak të korruptuara (#14 në 2023). Theksi i fortë mbi sundimin e ligjit, i shoqëruar me një qeveri që funksionon mirë, nxit një ndjenjë besimi midis qytetarëve dhe redukton rastet e trazirave civile ose dhunës politike.
Së treti, kombi ishull përfiton nga një shkallë jashtëzakonisht e ulët e krimit. Shkalla e vrasjeve në Islandë është një nga më të ulëtat në nivel global, me më pak se një vrasje në vit mesatarisht. Policimi proaktiv i vendit, i fokusuar në komunitet, së bashku me proceset gjyqësore efektive, kontribuojnë ndjeshëm në këtë.
Islanda gëzon një standard të lartë jetese, me qytetarët e saj që përfitojnë nga sigurimet shoqërore gjithëpërfshirëse, kujdesi shëndetësor universal dhe arsimi falas. Këta faktorë ndihmojnë në zbutjen e pabarazive sociale, të cilat shpesh mund të jenë burime tensioni dhe dhune. Për më tepër, shkalla e papunësisë është relativisht e ulët, duke kontribuar më tej në stabilitetin social.
Së fundmi, izolimi gjeografik i vendit luan një rol në sigurinë e tij. Vendndodhja e largët e Islandës, e rrethuar nga Atlantiku Verior dhe Oqeani Arktik , kufizon ekspozimin ndaj kërcënimeve dhe konflikteve të jashtme. Në një farë mënyre, ajo është një kështjellë shoqërie dhe jo vetmie.
Zelanda E Re – 1.269
Stabiliteti politik në Zelandën e Re buron nga sistemi i saj i pjekur demokratik, me nivele të ulëta korrupsioni, siç pasqyrohet në Indeksin e Perceptimit të Korrupsionit të Transparency International, ku Zelanda e Re kryeson rregullisht listën. Sistemi nxit dialogun e hapur, inkurajon pjesëmarrjen e qytetarëve dhe si Islanda, mbështet sundimin e ligjit.
Për më tepër, shkalla e ulët e krimit në vend është e dukshme, me norma të vrasjeve dukshëm më të ulëta se mesatarja globale. Qasja e Zelandës së Re ndaj sigurisë publike fokusohet në masat parandaluese, rehabilitimin gjithëpërfshirës dhe një sistem drejtësie që vlerëson praktikat restauruese mbi ato ndëshkuese.
Struktura sociale e Zelandës së Re karakterizohet nga nivele të forta të besimit dhe kohezionit shoqëror, e përforcuar më tej nga politikat sociale gjithëpërfshirëse dhe angazhimi i qeverisë për të ruajtur shërbime të mira sociale. Ai qëndron si një komb udhëheqës për sa i përket barazisë gjinore, duke demonstruar më tej harmoninë shoqërore.
Për sa i përket paqes së jashtme, izolimi dhe neutraliteti i Zelandës së Re kontribuojnë në sigurinë e saj. Ajo mban një politikë të jashtme jo agresive dhe nuk merr pjesë në konflikte të mëdha globale. Për më tepër, qeveria e vendit që funksionon mirë është shumë e aftë të menaxhojë kërcënimet e mundshme të brendshme dhe të jashtme, duke mbajtur protokolle të fuqishme të reagimit ndaj fatkeqësive. Sistemi i fortë arsimor i vendit, aksesi në kujdesin shëndetësor dhe mirëqenia e përgjithshme e qytetarëve të tij, të gjitha të njohura nga renditjet e larta të Indeksit të Zhvillimit Njerëzor, nënvizojnë qasjen gjithëpërfshirëse ndaj sigurisë që e veçon Zelandën e Re.
Irlanda – 1.288
Së pari, nivelet e ulëta të krimit të lavdërueshëm të Irlandës , veçanërisht krimet e dhunshme, i sigurojnë vazhdimisht qytetarët dhe vizitorët e saj se janë në duar të mira. Për shembull, shkalla e vrasjeve në vend vlerësohet në më pak se 1 për 100,000 njerëz në vit, dukshëm nën mesataren globale. Për më tepër, ligjet e rrepta të kontrollit të armëve në Irlandë, japin një normë posedimi të armëve të zjarrit prej afërsisht 5.6 për 100 banorë, gjë që kontribuon ndjeshëm në atmosferën e saj paqësore.
Së dyti, stabiliteti politik i Irlandës është një tjetër faktor vendimtar. Indeksi i tij i Perceptimit të Korrupsionit, duke rënë nën 20, është një dëshmi e sistemit të tij politik të pastër, funksional dhe të qëndrueshëm, duke forcuar paqen shoqërore. Për më tepër, rezultati i Indeksit të të Drejtave të Njeriut të Irlandës është gjithashtu i lartë, duke pasqyruar angazhimin e saj të fortë për të mbrojtur liritë civile.
Së fundmi, marrëdhëniet pozitive të vendit me kombet e tjera e forcojnë më tej renditjen e tij. Sipas Indeksit Global të Terrorizmit, Irlanda ka një rezultat mbresëlënës të ulët, që tregon një rrezik pothuajse inekzistent të terrorizmit ndërkombëtar ose vendas. Në mënyrë të ngjashme, përfshirja e saj në konfliktet ndërkombëtare është jashtëzakonisht minimale.
Danimarka – 1.296
Prirja e Danimarkës për siguri është falë një sërë faktorësh. Shkalla e ulët e krimit të dhunshëm dhe një sistem drejtësie i avancuar kontribuojnë ndjeshëm; që nga viti 2023, Danimarka kishte një shkallë të ulët vrasjesh prej 0,95 për 100,000 banorë. Përmasa e vogël e popullsisë së vendit (afërsisht 5.98 milionë) i jep vetes më pak fërkime sociale dhe ekonomike. Një shtet i mirë-zhvilluar mirëqenie siguron siguri sociale gjithëpërfshirëse, të përforcuar nga një nga shifrat më të larta të GDP-së për frymë në botë (mbi 66,000 dollarë në 2022).
Për më tepër, marrëdhëniet paqësore me vendet fqinje ulin rrezikun e Danimarkës për konflikte ndërshtetërore, ndërsa përfshirja e kufizuar në operacionet ushtarake globale përkthehet në një rezultat të ulët militarizimi. Veçanërisht, kombi gjithashtu investon ndjeshëm në arsim dhe kujdes shëndetësor, duke u renditur i dyti globalisht në progresin social në vitin 2022, gjë që ndikon pa ndryshim në stabilitetin shoqëror. Së fundi, nivelet e larta të besimit shoqëror, të pasqyruara nga Raporti Botëror i Lumturisë 2023, ku Danimarka u rendit e dyta, nënvizon më tej statusin e saj paqësor.
Austria – 1.3
Si anëtare e Bashkimit Evropian, Austria gjithashtu përfiton nga mekanizmat rajonalë të paqes dhe sigurisë. Theksi i vazhdueshëm i qeverisë austriake mbi stabilitetin politik dhe qeverisjen demokratike kontribuon më tej, me Freedom House që shënon Austrinë 93/100 për të drejtat politike dhe liritë civile në 2022. Së fundi, shpenzimet ushtarake si përqindje e PBB-së mbeten minimale, 0.7% në 2022, në përputhje me angazhimin e gjatë të Austrisë për mossulmim. Shkalla e krimit në Austri, veçanërisht krimi i dhunshëm, është dukshëm i ulët. Në vitin 2022, Austria raportoi një shkallë vrasjesh prej 0.7 për 100,000 njerëz. Për sa i përket fuqisë ekonomike, ai krenohet me një GDP të qëndrueshme dhe një shkallë të ulët papunësie, e cila në tremujorin e fundit të 2022 ishte 7.1%. Në fund të fundit, rezultati kumulativ i këtyre atributeve siguron praninë e vazhdueshme të Austrisë në mesin e 10 vendeve më të sigurta globalisht.
- Progres raporti i KE, Rama ndan deklaratën e Marta Kos: Do të bëjmë gjithçka për t’u ulur si të barabartë në tryezën e BE - 04/11/2025
- Sot, afati i fundit për dorëzimin e aplikimeve/ Zbardhen emrat e kandidatëve për postin e Avokatit të Popullit - 03/11/2025
- SPAK me komunikatë zyrtare, zbardhen akuzat për kreun e ARRSH dhe katër të tjerë - 03/11/2025