Nga Auron Tare
Duke ju kërkuar ndjesë miqve të mij të cilët më kanë pyetur në se do të vazhdoja të botoja pjesë nga dokumentacioni Gjerman i Luftës së Dytë Botërore me interes për historinë e periudhës që prek edhe vendin tonë, po vazhdoj me disa dokumenta të pa botuar ndonjë herë.
Dokumentat janë pjesë e Dosjes së Gjygjit të Nurembergut 1947, Gjygj i zhvilluar kundër Gjeneralëve të cilët Operuan në Frontin e Ballkanit. Dokumentat janë me interes për të kuptuar dinamiken e kohës së Operacioneve. Jane paraqitur nga pala amerikane dhe britanike si deshmi e Operacioneve gjermane kunder popullates civile.
Keto dokumenta janë përdorur kundër Gjeneralit Hubert Lanz, Komandant i Divizionit te Pare Malor, nje nga Gjeneralet e shquar gjerman ne frontin rus i cili u derguar ne zonen e Epirit ne Shtator te 1943 per te kapur dhe ndaluar te gjitha formacionet Italiane te cilat kishin dezertuar apo kerkonin te largoheshin për në Itali. Zona e tij operacionale dhe e kontrollit perfshinte Jugun e Shqiperise deri ne zonen e Korces dhe territorin e Janines-Mecovo-Arta dhe Preveza perfshire edhe 6 ishujt Ioniane.
Me poshte transkripte nga dokumentat e kapura te Divizionit te Pare Malor
1. Komandant i Detashmentit të Zbulimit 54, Regjimenti 98 Malor Jaeger”, Oficer i Inteligjencës.
4 tetor 1943:
“Shqipëria e Jugut: Pasdite grupi Spindler, me gjithë rezistencën e fortë të armikut, çau mbrojtjen pranë rrënojave të Shepezit dhe depërtoi ne Tepelenë me gjithë zjarrin anash Lugines. Fshatrat në lindje të rrugës u dogjën. Armiku vazhdon të mbajë me forca të forta lartësitë në perëndim të rrënojave të Shepezit. Në Tepelene u pushkatuan 40 vete.
Përfundoi operacioni i pastrimit Struni-Lingiades në bregun verilindor të liqenit të Janinës. Lingiades u dogjën. Lartësitë 1015 dhe 1277 u moren me gjithe rezistencës së dobët të armikut. 50 persona të dyshuar si banditë u qëlluan për vdekje. Armatimi dhe municioneve të bandave është hedhur në erë. Kapen 20 gomarë ngarkese”
2. Divizionit të I-rë Malor drejtuar Korpusit XXII Malor, i datës 4 tetor 1943:
Operacioni ynë vazhdon me pastrimin në lindje të rrugës Janinë-Filipi të te gjithë zonës deri në luginën e Arachtes ku u pastruar nga banditët. Ata banditë që nuk mund të terhiqeshin në betejë, u tërhoqën në luginën e Arachtes. Me shkatërrimin e pothuajse të gjithë fshatrave, ata u penguan nga furnizimet në zonën e rrugës Janina-Filipias-Arachtes. Përkundër kësaj, përmes pastrimit, duhen llogaritur aktet e mëtejshme të sabotimit dhe bastisjeve, pasi, sipas deklaratave të vlefshme të civilëve dhe banditëve të kapur, shumica e bandës dhe grupeve të bandës janë shpërndarë përgjatë kësaj zone.
Batalioni i 1-të i Regjimentit të 99-të Malor Jaeger pastron Kuçin -gjatë pasdites. Zbulim për në Kalarati. Sasi e madhe e plaçkës kapur. I gjithë grupi von Hirschfeld (është ende duke u kthyer, do të pasojë raporti plotësues). Humbjet 2 të vdekur, 12 të plagosur”.
3. Raporti i Divizionit të I-rë Malor drejtuar Korpusit XXII, datë 4 tetor 1943:
Operacioni i pastrimit të grupit Eisl vazhdon përtej Akmotopos. Fshatrat u shkatërruan si masë hakmarrjeje. Të gjithë civilët u qëlluan për vdekje.
Përgjatë rrugës së furnizimit Janinë-Artë është punësuar popullsia e fshatrave fqinjë. Në rast të sulmeve të mëtejshme ose akteve të sabotimit, pengjet do të pushkatohen”.
3/1. Një raport shtesë nga Divizioni i I-rë Malor për Shtabin e Korpusit XXII Malor të Gjeneralit Lanz i datës 4 tetor sipas paragrafit 2 të raportit, seksioni që trajton aktivitetet e grupit luftarak Dodel, “Grupi Eisl shkatërroi Akmotopos (9 kilometra në verilindje të Filipias) plotësisht si masë hakmarrjeje.
Të gjithë civilët u qëlluan për vdekje.
Për shkak të aktivitetit të fortë bandit në rrugën e furnizimit të Artës, forcohet mbrojtja në rrugën e Joaninës,
4. Një raport në Shtabin e Korpusit, Korpusi XXII Malor, në 5 tetor 1943.
Tema: Sulmi i befasishëm nga banditët ndaj nënkolonelit Salminger dhe operacioni që pasoi me kapitenin Eisl në territorin lindor të bandave rreth Klisurës.( Kelcyra)
Në natën e 30 shtatorit/ 1 tetorit banditët kishin kryer akte sabotimi në linjat telefonike. Për një distancë prej rreth 6 kilometrash ata kishin prerë ose copëtuar shtyllat e telefonit. Sigurimi i urës përgjatë përroit të Lures ishte mbajtur nën zjarr nga banditët. Rreth 4 kilometra larg kësaj ure, banditët kishin lidhur 4 tela telefoni përgjatë rrugës dhe për më tepër kishin përdorur një shtyllë telefonike për të bllokuar rrugën. Makina e nënkolonelit S. është futur në këtë bllokadë me shpejtësi të plotë dhe si pasojë ka rrëshqitur në përroin e Lurosit. Ai u gjet në ujë rreth 50 metra nën bllokadën me tela. Makina kishte marrë një plumb ne pjesen e perparme dhe në anën e djathtë të xhamit të përparmë. Shoferi i nënkolonelit S u gjet i vdekur nën veturë, ai kishte një plumb në bark dhe gjysma e majtë e fytyrës i ishte thyer nga aksidenti. Të dy personat u gjetën dhe u sollën nga njësia”.
Foto:
Gjeneral Hubert Lanz
nen Kolonel Salminger
Njesi e batalionit Jaeger te Korpusit Malor
- “I përbuzur. I harruar. I vetmuar” – Një burrë me qese në dorë…/ Ivo Sanader futi Kroacinë në BE por dhe veten në burg falë lakmisë… - 04/08/2025
- Historia e ish-punonjësit të trenit Eriseld Zeneli që sot punon në Parlamentin Europian: Erdha në Itali në vitin 95′ bashkë me nënën time - 04/08/2025
- 21 Janari, Berisha: E kam quajtur unë i pari ”krim shtetëror”, por pa dashje - 04/08/2025