U bënë dhjetë vite prejkur ai nuk është. Vitet kalojnë shumë më shpejt se sa kohëmatësi i kujtesës kolektive numëron, sepse shpirti i botës kohën e matë me rrahje zemre dhe përjetime, me forcë emocioni dhe ëndje, për të qenë pjesë e një përfshirjeje që të kthen pas në kohë, për të treguar se sa momente të bukura vërshuan lumenjve të saj. Ata që mbesin të pashpërbëshëm në kujtesë dhe adhurim, janë ata që janë ngulitur thellë me artin dhe shpirtin e tyre, ata që trokitën me vibratot e zërit dhe kolorin e shpirtjes, në aftësinë tonë për të qenë të mbushur me ndjim. Këtë privilegj, janë të shumtë ata që e kanë, por disa prej tyre spikatin për vendin që kanë zënë me artin që mëkuan, me ëndjen që ndezën skenat e kënëgs dhe zemrat, ndër ta është Tonin Tërshana.
Dhjetë vite më parë, më 22 shtator 2015, u shua një nga zërat më të veçantë të muzikës shqiptare, por jo kujtesa e tij. Tonin Tërshana nuk ishte thjesht një këngëtar; ai ishte një emblemë e shpirtit festiv, një zë që i dha ngjyrë dekadave të artit tonë të lehtë. Në këtë përvjetor, përulemi me respekt për një figurë që nuk kërkoi privilegje, por fitoi zemrat e publikut me përkushtim, thjeshtësi dhe madhështi vokale. Ai mbetet një piketë e pashlyeshme në historinë e muzikës shqiptare, një zë që vazhdon të kumbojë në kujtesën tonë, si një testament i bukurisë dhe shpirtit të paepur.
Sot, në dhjetëvjetorin e ndarjes nga jeta të një prej zërave më të shquar që vendosi emrin në kolanën e gjatë të atyre që përfaqësuan dhe pasuruan traditën e këngës shqiptare, kujtesa e Tonin Tërshanës rishfaqet si një dritë e butë në horizontin e artit tonë. Ai u rikthye pas një mungese të gjatë, fatkeqësisht për herë të fundit, në ekranin e madh të propagandës, jo si figurë e konsumuar, por si një kujtesë arti, 21 ditë para se të shuhej. Ashtu mjekërbardhë e flokthinjur, u shfaq në një moment simbolik, kur do të ribëhej me shtëpi, një strehë modeste, por me peshë të madhe për një emër të madh të muzikës, për një ikonë të zërit festivalesh. Ishte një shtëpi, një vend ku të kridhet në shtatin e vdekjes, një vend ku zëri i tij magjik, vazhdues i një tradite dhe kumtues i një shpirti të paepur, do të prehej për herë të fundit.
Mbrëmjen e 22 shtatorit 2015, fikja e këtij ylli shpërtheu si një stuhi mediatike. Ai u largua fizikisht shumë shpejt, edhe pse zëri i tij kishte nisur të zbehej më herët se kënga, ajo këngë që i blatoi më të mirën e shpirtit të tij. Ai u largua pa privilegjin për t’u rikthyer më, pa mundësinë për të rimarrë skenën me atë vokal të fortë, me timbrin e ngjyrën që e bënte të papërsëritshëm.
Tonin Tërshana iku në moshën 66-vjeçare. Zemra e tij ndaloi së rrahuri, sot dhjetë vite më parë, por zëri i tij vazhdon të kumbojë në kujtesën e të gjithë atyre që u mrekulluan, që jetuan me këngën e tij, që gjetën në të një ngushëllim, një frymëzim, një copëz Shqipërie.
Ai bën pjesë në plejadën e këngëtarëve që shkruan faqen më të rëndësishme të muzikës së lehtë shqiptare. Ngjyresa karakteristike e zërit prej baritoni e shënjon Tonin Tërshanën si një piketë të rëndësishme të historisë muzikore. Por më shumë se kaq, ai ishte një sprovë e ngadhnjimit mbi vështirësitë ekonomike, një shembull i përulësisë dhe përkushtimit. Nuk refuzoi asnjë rast për të kënduar, qoftë edhe në ambientet modeste të emigrantëve shqiptarë në Greqi, ku jetoi mes viteve 1997–2012, duke mbajtur gjallë zërin e tij dhe kujtesën e publikut.
Udha e tij si këngëtar është e gjatë dhe e pasur me episode të paharrueshme. Debutoi në Festivalin e 4-t në Radio me këngën “Kur vjen pranvera”, një perlë e pavdekshme me muzikë të Pjetër Gacit dhe tekst të Fatos Arapit, ku fitoi çmimin e parë në moshën vetëm 16-vjeçare. Më pas, triumfoi edhe në Festivalin e 11-të të RTVSH. Mori pjesë në mbi 20 festivale, duke fituar 4 çmime të para, duke u bërë një ndër këngëtarët më të dekoruar në historinë e festivaleve shqiptare. Presidenti Bamir Topi i akordoi titullin e lartë “Mjeshtër i Madh”, një vlerësim për një jetë të tërë në shërbim të artit.
Ai arriti të ngulitej në adhurimin e muzikëdashësve sa, atëherë edhe sot, këngët e tij, këndohen dhe përcillën brezave të këngëtarëve si visare të traditës sonë të këngës. Ai u largua nga skena që në festivalin e vitit 1989. Vite më vonë ka shprehur si arsye ndryshimin e shijeve në këngë. Ai mbeti deri në fund të jetës një pëlqyes i këngëve të para viteve ’90. Kishte nostalgji për këtë krijimtari, që sipas tij ka qenë me vlera dhe prandaj ka mbetur dhe sot tek publiku.
Në 20 festivale të këngës dhe në atë kohërendie të përfshirjes së tij në skenën e këngës ai është nderuar; Festivali IV (1965)- Çmimi i parë me këngën “Të dua o det”. Kompozitor Tonin Harapi. Teksti: Mark Gurakuqi; Festivali X (1971)- “Kënga e nënës” ( varianti tjetër i kënduar nga Sherif Merdani). Kompozitor Agim Prodani. Teksti: Agim Shehu;Festivali XI (1972)- “Kur vjen pranvera”.Kompozitor Pjetër Gaci. Teksti: Fatos Arapi; Festivali XXII (1983)- “Vajzë moj, lule moj”.Kompozitor Luan Zhegu. Teksti: Adelina Balashi; Dy çmime të para në Festivalet e Interpretuesve.Viti 1984 me “Këngë për Fato Berberin”, kompozitor Pjetër Gaci; Viti 1985 “Kthjelltësi, lumturi”, kompozitor Pjetër Gaci.
Tonin Tërshana është nder dhe krenari e gjeneratave. Sot përulemi me respekt për atë çfarë ai skaliti në ëndjen tonë të etur për të bukurën. Me zërin e jashtëzakonshëm, me kontributin e pashoq, ai jo vetëm shkroi një faqe të historisë së krenarisë së vendlindjes së tij, Shkodrës, por nguliti në memuarin e kohëve një përvojë, një sfidë dhe një mundësi të shpirtshme që këndon pambarim.
Deri këtu do të mund të vinte, jo më tej. Ashtu me kokën lart, pa u ankuar, pa kërkuar privilegje, pa u fshehur pas emrit të madh. Deri në mbrëmjen e së martës së 22 shtatorit 2015, kur zemra e tij do të reshtte së rrahuri, ai nuk ndali së përpjekuri për të mbetur ai që ishte, ai që njihnim, ai që do të plazmohet në gjurmët e amshimit.
- Gjenerata e re e Policisë, ministrja Koçiu: Ju mbani një uniformë të rëndë… - 13/10/2025
- Manastirliu me banorët e Tiranës: Më shumë hapësira publike për fëmijët e të moshuarit! - 13/10/2025
- Marrëveshja mes Izraelit dhe Hamasit, Macron konfirmon mbështetjen për një shtet të pavarur palestinez - 13/10/2025