Pas një periudhe të tensionuar pas sulmeve amerikane në Iran më 21 qershor dhe një konflikti 12-ditor mes Izraelit dhe Iranit, ka shenja për rifillimin e negociatave mbi programin bërthamor iranian.
Një takim i mundshëm mes përfaqësuesit special amerikan Steve Witkoff dhe ministrit iranian të Jashtëm Abbas Araghchi pritet të zhvillohet në Oslo në javën e ardhshme, edhe pse data nuk është konfirmuar zyrtarisht.
Negociatat pritet të jenë të vështira, pasi Irani dëshiron të vazhdojë pasurimin e uraniumit, që është e papranueshme për Izraelin dhe SHBA-në. Franca kërcënoi më 28 qershor të rivendosë sanksionet në rast mosrespektimi të marrëveshjes bërthamore nga Irani.
Irani nuk është i gatshëm të pranojë një marrëveshje që do të perceptohej si kapitullim, duke preferuar të ruajë programin bërthamor në një mënyrë të kufizuar dhe të negociuar. Përfitimet ekonomike nga lehtësimi i sanksioneve do të ndikojnë shumë në volumin e marrëveshjes.
Që nga tërheqja e SHBA-së nga marrëveshja bërthamore në 2018, Irani ka kufizuar inspektimet ndërkombëtare dhe nuk ka marrë përfitimet ekonomike të premtuara, duke dobësuar besimin në negociata.
Nga ana tjetër, presidenti amerikan Donald Trump kërkon një stabilitet në Lindjen e Mesme, por përplasjet ushtarake dhe vrasjet e figurave kyçe iraniane kanë dobësuar pozitën e Iranit dhe thelluar mosbesimin mes palëve.
Brenda vetë Iranit ekzistojnë dy tendenca kryesore: moderatët që mbështesin diplomacinë dhe radikalët që preferojnë qëndrime më të forta, duke mbrojtur programin bërthamor si çelës për mbijetesën e regjimit.
Megjithatë, sulmet ushtarake dhe spiunazhi izraelit kanë dëmtuar programin bërthamor iranian dhe po e vënë në provë qëndrueshmërinë e tij. Situata është e ndërlikuar dhe negociatat mund të jenë të paqëndrueshme.
Si pasojë, Irani po përpiqet të fitojë kohë, duke krijuar paqartësi për qëllimet dhe kapacitetet e tij. Më 2 korrik, parlamenti iranian votoi pezullimin e misioneve të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (AIEA) në Iran, megjithatë ministri i Jashtëm përsëriti angazhimin për Traktatin për mos përhapjen e armëve bërthamore.
Ekspertët vlerësojnë se Irani dëshiron të krijojë hapësirë për lëvizje politike dhe ushtarake, ndërsa përpiqet të shmangë dëmtimin e besueshmërisë ndërkombëtare, duke marrë mësim nga përvoja e Irakut në 2003.
- Çfarë përmban propozimi i Trump për armëpushim dhe a mund t’i japë fund luftës së Izraelit në Gaza? - 07/07/2025
- Raundi i parë i bisedimeve mes Izraelit dhe Hamasit për armëpushim përfundon pa marrëveshje - 07/07/2025
- Izolohen tri vatra zjarresh në vend, MM: Në Finiq, Poliçan dhe Elbasan situata e stabilizuar - 07/07/2025